Người Nhật thường tặng quà cho người thân, đồng nghiệp, cấp trên, những người họ mang ơn,…
Thông thường, người Nhật tặng quà cho những người họ mang ơn hay cho một người nào đó mà họ muốn bày tỏ lòng cảm mến. Người nhận có thể là người thân, chủ nhà trọ, đồng nghiệp hay cấp trên của người tặng.
Người Nhật tặng quà khi nào?
Người Nhật có thể tặng quà bất cứ lúc nào họ muốn và thấy nên tặng. Ví dụ, khi đi thăm thú xa trở về, người Nhật thường mang những món quà lưu niệm omiyage để làm quà tặng. Hay khi được mời đến nhà hay một cơ sở nào đó, họ thường mang bị món quà nhỏ temiyage.
Tuy không có quy định cụ thể khi nào thì tặng quà nhưng người Nhật có truyền thống tặng quà cho nhau vào 2 dịp đặc biệt trong năm được gọi là ochugen và oseibo.
Dịp tặng quà Ochugen
Dịp tặng quà ochugen (お中元 /ちゅうげん) bắt đầu từ đầu đến giữa tháng 7 hàng năm, vào dịp lễ Obon (お盆 / おぼん), một dịp lễ Phật giáo của người Nhật nhằm tưởng nhớ đến tổ tiên ông bà. Vào dịp này, người Nhật sắp xếp đi thăm và tặng quà cho những người họ quý mến hoặc thân quen.
Quà tặng có thể những vật phẩm thông dụng như thức ăn, rượu bia, đồ gia dụng hoặc những vật phẩm mà họ cho là người nhận có thể thích.
Ochugen (vào tháng 7) và Oseibo (vào tháng 12) là 2 mùa tặng quà quan trọng của người Nhật (ảnh Adventure in Japan blogspot)
Dịp tặng quà Oseibo
Oseibo (御制帽 / おせいぼう), theo nghĩa đen của từ, có nghĩa là “cuối năm”. Phong tục tặng quà oseibo này có nguồn gốc xa xưa từ tục lệ dâng bánh trái lên thần thánh hay con cái tặng quà cho cha mẹ vào dịp năm mới. Cũng có ý kiến cho rằng, tục tặng quà oseibo có lịch sử bắt đầu từ thời Edo, khi những thương nhân và người thuê nhà thường biếu tặng cho đối tác hoặc chủ thuê ít lễ vật để cám ơn một năm được giúp đỡ rất nhiều.
Quà tặng dịp oseibo thường là những vật phẩm thông dụng trong dịp cuối năm như rượu bia, bánh kẹo, đồ uống, xúc xích, thịt xông khói, gia vị, nước tương, đồ sấy khô, nước tẩy rửa…
Trước đây, dịp tặng quà oseibo thường bắt đầu từ khoảng giữa tháng 12, kéo dài trong 1 tuần. Tuy nhiên, ngày nay, người Nhật có khuynh hướng tặng quà oseibo bắt đầu từ đầu tháng 12.
Ngoại trừ một số món quà tươi sống, cá hồi, rong cuộn… được dùng cho mâm cỗ ngày Tết, để tránh làm phiền người Nhật trong những ngày giáp Tết bận rộn, không nên tặng quà sau ngày 25 tháng 12.
Nếu trước đây đối tượng được tặng quà là người từng giúp mình, cấp trên hoặc đối tác thì trong cuộc sống hiện đại, đối tượng được tặng quà còn có cả bạn bè thân thiết, người quen và người thân trong gia đình.
Nghệ thuật gói quà trong mảnh vải của người Nhật được gọi là furoshiki (風呂敷) (ảnh KCP Int’l)
Phép lịch sự khi tặng, nhận quà
Người Nhật nổi tiếng tinh tế về phép xã giao. Vì vậy không có gì ngạc nhiên khi nghệ thuật tặng quà của người Nhật có những nghi thức riêng. Dưới đây là một số điều cần lưu ý:
- Luôn luôn tặng, nhận quà bằng hai tay. Điều này thể hiện sự trân trọng trong cách tặng, nhận món quà.
- Người Nhật thường tìm cách từ chối món quà ít nhất 2 lần trước khi nhận. Cho nên, nếu bạn là người tặng thì nhớ là, theo phép xã giao, người nhận sẽ ‘làm bộ’ từ chối nhận quà ít nhất 2 lần. Còn nếu bạn là người được tặng, hãy khiêm tốn từ chối món quà một cách khéo léo, 2 lần, trước khi nhận quà.
- Người Nhật không mở quà tặng trước mặt người khác vì họ cho rằng đó là điều bất nhã đối với người tặng.
- Nếu bạn tặng quà riêng cho một người thì hãy tặng khi xung quanh không có ai khác. Đây cũng là phép lịch sự đối với những người không được tặng.
- Quà tặng thường được tặng vào cuối buổi gặp hay sự kiện. Nếu bạn tặng quà ngay lúc mới gặp mặt hay bắt đầu sự kiện, điều đó có nghĩa là bạn muốn nhanh chóng kết thúc buổi gặp hay sự kiện. Đó là điều không nên.
- Tuy giá trị quà tặng không cần phải quá đắt hoặc quá rẻ, bạn không nên nói giá trị của món quà bạn đã mua.
- Người Nhật đặc biệt có văn hóa tôn trọng cấp trên. Cho nên, quà tặng cho cấp trên của bạn không nên giống quà tặng bạn tặng cho đồng nghiệp.
Xem thêm:
Phong tục tặng quà của người Nhật (phần 1)
Phong tục tặng quà của người Nhật (phần 3)
Aichi Việt Nam.
